Kapadokya’nın coğrafi oluşumu 60 milyon yıl önce 3. Jeolojik zamanda Torosların yükselmesi ile başlar ve 3. zamanın 2. yarisi Neojen denen dönemde bölgede oluşan çatlaklar ve çökme alanları ile devam eder. Kuzeyde kalan Anadolu Platosu’nun sıkışmasıyla birlikte yanardağlar faaliyete geçer ve Erciyes, Hasandağı ve Melendiz’in lav püskürtmesiyle birlikte plato üzerinde birikmiş olan küller yumuşak bir tüf tabakası oluşturur. [ads1)
Kapadokya’nın Coğrafyası
Bu 3 farklı dağ farklı zaman dilimlerinde farklı dirençlerle şekillenmekle birlikte önce kendi oluşumlarını tamamlarlar ve Erciyes Dağı 3917 metreye, Hasan Dağı 3268 metreye ve Melendiz Dağı 2963 metre olan yüksekliklerine ulaşır. Oluşan bu tüf tabakasının üzeri kısmen bazalttan oluşan ince bir lav tabakasıyla örtülür ve bir süre sonra bazalt çatlayıp parçalara ayrılır. Yağmurlarla birlikte çatlaklardan sızan sular yumuşak olan bu tüf tabakasını aşındırmaya başlar ve hemen arkasında önce ısınan sonra soğuyan hava rüzgar desteğide olarak oluşuma katılır. Bu etkileşimler sonucu bazalt kayalarından şapkaları bulunan koniler oluşur. Bu değişik ve bir o kadarda ilginç biçimleri olan kayalara halk tarafından “peri bacaları” ismi verilir. Bazalt örtüsü olmayan tüf tabakaları ise erozyonların desteği ile vadilere dönüşür. Volkanik hareketler sonucu ortaya çıkan volkanik malzemenin çökmüş bölgelere doğru hareket ederek oluşan vadi ve tepeleri kaplar ve bölgenin görünümünü bir platoya çevirir.
Doğanın iki zıt gücünün arka arkaya jeolojik yapıyı şekillendirmesi sonucu oluşan Peri Bacaları, Kapadokya bölgesinin dünyada eşi benzeri olmayan bir coğrafyaya sahip oluşunun en temel nedenini oluşturmakla birlikte volkanik dağlar ile Kızılırmak tarafından çevrelenen yaklaşık 288 km² lik bir alana yayılmaktadır.
Kapadokya bölgesini bağlı bulunduğu il açısından anlatacak olursak, Nevşehir ili Anadolu’nun ortasında, Erciyes, Melendiz ve Hasandağları gibi sönmüş yanardağların küllerinin ve lavlarının üzerinde, ülkenin en uzun akarsuyu olan Kızılırmak tarafından doğudan batıya doğru derinliğine oyulmuş, Kızılırmak nehrine kuzey ve güneyden karışan yan suların açtığı vadilerde çok geniş bir alana yayılmış plato üzerinde yer almaktadır. İl merkezi ise bu geniş ve yüksek düzlüklerin batı yamaçlarında kurulmuştur. Acıgöl, Avanos, Derinkuyu, Gülşehir, Hacıbektaş, Kozaklı ve Ürgüp, Nevşehir ilinin ilçeleri arasında yer almaktadırlar.
Yorum yap