Elazığ denildiğinde belki de akla gelen ilk yer olan Harput, temelleri yaklaşık olarak 4 bin yıl önce atılmış ve bugün türbeleri, camileri ve tarihi kalesiyle Elazığ’a kuşbaşı bakan konumda bulunan bir antik kenttir. Camileri, kilisesi, türbeleri, kalesi ve tarihi yapılarıyla buraya gelen ziyaretçilerine adeta bir açık hava müzesi hissi vermektedir. Sahip olduğu stratejik önemden dolayı birçok uygarlığa ev sahipliği yapmış olan kent, adeta medeniyetlerin bir araya geldiği yer olmuş.
Canlı ve zengin bir kent olan Harput, kent merkezinin Elazığ ovasına taşınmasıyla birlikte terk edilmeye başlanmış. Nüfusunun çok büyük bir kısmı yeni kent merkezine taşınmasıyla birlikte buralar bakımsızlıktan dolayı tahrip olmuş. Ancak buna rağmen kentte birçok tarihi yapıya ve geçmişten gelen ize tanıklık yapılabilmektedir. Üzerinde barındırdığı tarih ve yaşanmışlıklarla birlikte “Harput türküleri” de bugün kültürel zenginliklerimiz arasında yer almaktadır.
Bugünkü Elazığ şehrinin öncesinde yerleşim yeri olarak kullanılan Harput gezilecek yerler bakımından oldukça zengin bir bölgedir. Binlerce yıldır merkezi bir bölge olarak bilinen Harput’un en verimli dönemlerinde nüfusunun 100.000’leri geçtiği tahmin edilir. Bu kadar köklü bir geçmişi bulunan antik kente gelenlerin geçmişin verdiği bu manevi havayı hissetmemek mümkün olmamaktadır.
Elazığ’a yolu düşünlerin dikkatini şehrin zirvesinde yer alan kalenin ve bayrağımızın ihtişamının çekmemesi mümkün değil. Hemen 3-4 km virajlı bir yoldan Harput Kalesi‘ne ulaşılır. Bayrağın rüzgarın eşliğindeki sesi ve görüntüsü altında şehir güzel manzarasıyla seyredilir. Tarihi yapıları, camiileri ve türbeleri gezilir. Tabii bu kadar yorucu geziden sonra meşhur “Harput Köftesi” yenilmeden de geri dönülmez.
Harput Tarihi
Tarihi kente ilk adım atanlar M.Ö. 2000 yılında Huriler olmuştur. Kentteki ilk yapıların mimarı da Huriler olmuştur. Daha sonraki yüzyıllarda ise sırasıyla Hititler ve Urartular şehrin sahibi olmuştur. 1085 yılında ise şehir Anadolu’ya gelen ilk Türkler tarafından fethedilmiştir. 16. yüzyılda da Osmanlı Devleti kaleye ve şehre hakim olmuştur. Stratejik öneminin yanı sıra ticaret yollarının üzerinde bulunan kentte çok uzun süre farklı kimliklerdeki topluluklar huzur içinde yaşamıştır. Birçok medeniyete ev sahipliği yapan kentte medeniyetler arası bir kültür ağını görebilmek mümkün olmaktadır.
Harput Gezilecek Yerler
Yaklaşık dört bin yıllık tarihe sahip olan bu antik kentin sahip olduğu tarihe yakışır bir şekilde birçok tarihi ve doğal güzelliği bulunmaktadır. Elazığ’ı gezmek isteyenlerin ilk uğrak yerinin burasının olmasını ve mümkünse gününüzün büyük bir bölümünü buraya ayırmanızı tavsiye ediyoruz. Hadi gelin sizler için hazırlamış olduğumuz Elazığ Harput ‘ta görülmesi gereken yerlere bir göz atalım:
1. Harput Kalesi (Süt Kalesi)
Yapılan araştırmalara göre kalenin inşası M.Ö 8. yüzyılda Urartular tarafından yapılmıştır. Harput Kalesi efsanesine göre kalenin yapımından su kıtlığı yaşandığından inşaat su yerine süt kullanılarak tamamlanmıştır. Bu nedenle bu tarihi yapı “Süt Kalesi” olarak da anılmaktadır.
Dikdörtgen bir planda yapılan kale, Elazığ ovasını net bir şekilde görebilmesinden dolayı tarih boyunca stratejik bir öneme sahip olmuştur. Elazığ Harput Kalesi içinde yapılan kazılarda binlerce yıllık bir mahalle yapısı ortaya çıkarılmıştır.
2. Ulu Camii
12. yüzyılın ortalarında inşa edilen cami, Artuklu hükümdarı Fahrettin Karaaslan tarafından yaptırılmıştır. Anadolu’da inşa edilmiş en eski camilerden olan Ulu Cami, dikdörtgen planda ve kalın bir duvarla yapılmıştır. 2000 yılında restore edilen camii bugün ibadete açıktır. Caminin en dikkat çekici yönü ise minaresinin eğik bir yapıda olmasıdır. Büyük bir ihtimalle yaşanan bir deprem sonrasında bu eğilme meydana gelse de bazı kaynaklara göre caminin inşası sırasında minarenin eğimli bir şekilde yapıldığı söylenmektedir. Yapılan araştırmalar sonucunda eğimin Pisa Kulesi’nden fazla olduğu tespit edilmiştir.
3. Kurşunlu Camii ve Çınar Ağacı
Osmanlı camii mimarisinin en güzel örneklerinden olan Kurşunlu Cami, 1738 yılında dikdörtgen bir planda yapılmıştır. Caminin ismi ise kubbelerindeki kurşundan gelmektedir.
Kurşunlu Cami’nin bahçesinde yer alan ve 1.6 metre çapında olan çınar ağacının ise yaklaşık 400 yıllık olduğu tahmin ediliyor. Evliya Çelebi’nin gölgesinde notlarını aldığı ağaç aynı zamanda anıt ağaç olarak tescil edilmiştir.
4. Meryem Ana Kilisesi (Süryani Kilisesi)
Hemen kalenin doğu tarafında kayalıklara yapılan bu kalenin inşası M.S. 179 yılında tamamlanmıştır. 19 asırdır ayakta duran kilise aynı zamanda Süryani Kilisesi olarak da adlandırılmaktadır. Yüksek bir kayalığa inşa edilmiş olması kilisenin en dikkat çekici yönünü oluşturmaktadır. Ülkemizdeki en önemli antik yapılardan biri olan Süryani Meryem Ana Kilisesi’nin 2000 yılında restorasyonu yapılmıştır.
5. Buzluk Mağarası
Bölgenin en önemli turisttik yerlerinin başında Buzluk Mağarası yer almaktadır. Sahip olduğu jeomorfolojik özelliklerden dolayı ilginç bir şekilde yaz aylarında mağara içinde buz oluşumu meydana gelmektedir. İsmini de bu özelliğinden alan mağara sahip olduğu özelliklerden dolayı dünyadaki önem arz eden ve görülmeye değer mağaraların başında yer almaktadır. Buzluk Mağarası’nın derinliği ise yaklaşık 200 metredir. Mağaranın girişinde yer alan kayalıklardan ise muhteşem bir Keban Barajı manzarası izlenmektedir. Gezinin bu noktasında muhteşem manzara eşliğinde birazcık mola vermenizi tavsiye ediyoruz.
6. Arap Baba Türbesi
Bölgedeki yaygın inanışa göre bir kuraklık sırasında kuraklığa engel olması amacıyla başı kesilmiş bir zatın sandukasının yer aldığı türbedir. Arap Baba‘nın naaşının aradan geçen 700 yıla rağmen çürümediği söylenir.
Harput Yemekleri: Harput’ta Ne Yenir?
Türk yemek kültürünün bir özeti olan Elazığ yemek kültürü yaklaşık olarak 150 çeşit barındırmaktadır. Elazığ’a gelenlerin tatması gereken yöresel yemeklerin başında yöresel köfte, ekmek tatlısı, içli köfte, gömbe, sırın, lobik çorbası gelmektedir. Birçok yemek buranın adıyla anılmaktadır.
Harput’a çıktığınızda yemek yiyeceğiniz ve yöresel yemekler sunan birçok restoran bulabilirsiniz. Tercih edebileceğiniz mekanların başında ise Ensar Mangal Vadisi ve Kebapçı Halit Usta gelmektedir. Uygun fiyatlara etli yemekleri tercih edebilirsiniz. Yemeklerinizin arasında mutlaka patlıcan söğürtme bulundurmalısınız.
Harput Nerede? Harput’a Nasıl Gidilir?
Tarihi Harput kenti Elazığ merkezi sınırları içinde yer almaktadır. Şehir merkezine yaklaşık olarak 5 km uzaklıkta yer almaktadır. Merkezden kalkan dolmuşlarla gün içinde buraya geliş yapma şansınız bulunmaktadır.
Elazığ’a havayolu, demiryolu ve karayoluyla ulaşım sağlamak mümkün. Elazığ havaalanına başta İstanbul, Ankara, Antalya, İzmir olmak üzere birçok noktan uçak seferi bulunmaktadır. Havayolunu tercih ederek hızlı bir şekilde şehre ulaşabilirsiniz. Havaalanı ile şehir arası ise yaklaşık 15 dakika. Taksi ya da servislerle şehir merkezine gidebilirsiniz.
İstanbul, İzmir, Ankara ve Bursa gibi büyük illerde yaşayıp da karayolu ile ulaşım sağlayacakların önlerinde uzun bir yol olduğunu söyleyebilirim. Elazığ bazı büyük şehirlere olan uzaklığı ise şu şekildedir: İstanbul 1200 km, İzmir 1300 km ve Ankara yaklaşık olarak 75o km’dir.
Yorum yap